Walkower

„Walkower” jest kontynuacją „Rysopisu” – debiutu reżyserskiego. Na tle groteskowo ukazanej rzeczywistości socjalistycznej Polski lat 60-tych XX wieku Skolimowski – reżyser i jednocześnie odtwórca głównej roli – ukazuje rozterki duchowe 30-letniego mężczyzny, który nie umie dojrzeć do wyzwań stawianych mu przez los.

Nowofalowa, oryginalna estetyka, którą zaproponował Skolimowski, była rewelacją w polskiej kinematografii. Krytyków jeszcze bardziej zainteresował frapujący wizerunek pokolenia, które wchodziło w życie w połowie lat 60. ubiegłego wieku.

„Oglądam po latach pierwsze fabuły Skolimowskiego. Są dziś wspaniałym, nieskażonym koniunkturą, lirycznym portretem Peerelu, robionym od wewnątrz, okiem młodego człowieka wchodzącego w życie – który zresztą wcale w to życie wejść nie pragnie” – wspominał po latach Tadeusz Sobolewski („KINO” nr 11/1996). Bohater „Walkowera”, mimo skończonej trzydziestki, wciąż nic nie osiągnął. Jest na początku drogi. Wielu zarzucało bohaterowi Skolimowskiego „niedojrzałość”, który na przekór starał się ją w sobie pielęgnować.

Jerzy Skolimowski, który obok kina przez wiele lat czynnie uprawiał boks, należał do najzdolniejszych absolwentów łódzkiej filmówki lat 60. Przed debiutem był między innymi współscenarzystą „Noża w wodzie” i współpracownikiem Romana Polańskiego. Filmowy dyptyk „Rysopis” i „Walkower” odbił się echem nie tylko w Polsce, lecz także na świecie. Wśród międzynarodowych nagród znalazło się wyróżnienie prestiżowego francuskiego magazynu „Cahiers du Cinema”, pisma, które było teoretycznym zapleczem kina Nowej Fali, a filmy Skolimowskiego porównywało do twórczości Micheleangelo Antonioniego.
Od wspólnego obejrzenia filmu „Walkower” należy datować jego przyjaźń z Jackiem Nicholsonem. Ojcem chrzestnym uczucia był Roman Polański, który w 1965 roku przywiózł do Cannes film Skolimowskiego. Jackowi „Walkower” się spodobał. Spędzili razem wieczór i palili jointy na plaży.

Czwarty film Skolimowskiego – „Ręce do góry” z 1967 roku, ze względu na panującą wówczas cenzurę nie trafił jednak na ekrany. Był najdłużej przetrzymanym przez cenzurę filmem (tzw. „pułkownik” od leżenia na półce) w Polsce. Ostatecznie wszedł na ekrany w 1985 roku.
W 1969 reżyser wyjechał z Polski. Realizował filmy w Anglii, Włoszech i Hollywood. Zdobył 10 nagród filmowych, w tym Złotego Niedźwiedzia na Festiwalu Filmowym w Berlinie, nagrody na festiwalach w Cannes i Wenecji. Jego obraz „Essential Killing” z 2010 roku okazał się dużym sukcesem, zdobywając między innymi dwie nagrody na Festiwalu w Wenecji.
Drugim reżyserem „Walkowera” był Henryk Kluba („Doktor Ewa”, „Chudy i inni”) – reżyser filmu „Pięć i pół Bladego Józka”, który kręcił 5 lat później, również w Płocku.